Ky është një artikull i mirërealizuar nga matematikani Lekë Pepkolaj në lidhje me ndryshimet ndërmjet nxënies së individualizuar dhe nxënies së personalizuar. Ndryshimet e pasqyruara në tabela ua bëjnë më të qartë këtë çështje e cila është shumë e rëndësishme për ju si mësimdhënës.
Ictor Garsià Hoz është studiuesi i parë që në vitin 1981 ka përdorur termin “personalizim” në kontekstin e shkencave të edukimit. Më vonë në 2004 termi u përdor nga David Miliband në të cilin thotë se: “të mësuarit e personalizuar duhet të jetë rruga për të vazhduar dhe për të siguruar suksesin shkollorë të nxënësve”.
David Hargreaves ka përcaktuar nëntë hapa, për të siguruar personalizimin e të nxënit, të cilat përkthehen në:
- dëgjimin e zërit të nxënësit,
- vlerësimin e të nxënit,
- të mësuarit për të nxënë,
- vlerësimin e teknologjive të reja,
- vlerësimin e drejtimit të nxënies,
- orientimin dhe informacionin,
- veprimet mbështetëse dhe përgatitore,
- zhvillimin e fuqisë për të punuar,
- organizimin dhe planifikimin e sistemit shkollor.
Pika thelbësore e personalizimit qëndron në dhënien e mundësisë nxënësit të angazhohet për të nxënë, në stilet e tij konjitive dhe për të ndjekur qëndrimet dhe prirjet e veta.
Për Massimo Baldacci individualizimi i referohet: “asaj familje strategjishë didaktike, qëllimi i së cilës është të garantojë të gjithë nxënësve arritjen e kompetencave themelore të kurrikulës, përmes ndryshueshmërisë së drejtimeve të mësimdhënies” ndërsa personalizimi i referohet: “asaj familje strategjishë didaktike, qëllimi i së cilës është t’i sigurojë secilit nxënës formën e tyre të përsosmërisë konjitive, përmes mundësisë së zgjedhur të kultivimit të fuqive të tyre mendore”.
Për Bray dhe Mc Claskey diferencimi i referohet një edukimi të përshtatur për preferencat e të nxënit të subjekteve të ndryshëm. Objektivat e mësimit janë të njëjta për të gjithë nxënësit, por metoda ose qasja e mësimdhënies ndryshon sipas preferencave të të nxënit të secilit nxënës ose sipas asaj që kërkimi shkencorë sugjeron si metoda më e mirë për nxënësit me nevoja të veçanta.
Termi individualizim është përdoret edhe si sinonim i personalizimit për të treguar: “një rrugë të mësimdhënies, të formimit dhe nxënies që konsiston në përshtatjen e ndërhyrjeve didaktike ndaj karakteristikave individuale të subjektit për t’a ndihmuar atë të rritet në mënyrat më të mira të mundshme”.
Rëndësia e respektimit të dallimeve individuale në lidhje me interesat, dëshirat, nevojat, stilet e të nxënit dhe përvojat e mëparshme, sugjeron një qasje metodologjike të ndikuar nga psikologjia dhe didaktika e diferencuar që rregullon praktikat mësimdhënies/nxënies me nevojat e secilit nxënës, duke kuptuar personalizimin si një burim në dispozicion të mësuesve dhe të formimit. Mungesa e dallimit midis këtyre modeleve sjell një ide të personalizimit akoma të përqendruar mbi mësuesin dhe proceset formuese dhe jo mbi subjektin që nxën.
Ndryshimet ndërmjet nxënies së individualizuar dhe nxënies së personalizuar jepen në tabelën e mëposhtme:
| Individualizimi | Personalizimi |
|---|---|
| Të njëjtat objektiva për të gjithë | Objektiva të ndryshme për secilin |
| Zbatimi i strategjive të ndryshme didaktike për të –fituar kompetencat kryesore | Zbatimi i strategjive të ndryshme didaktike për të nxjerrë aftësinë personale |
| Kurrikula përcaktohet nga stafi pedagogjik | Kush nxën merr pjesë aktivisht në ndërtimin e rrugës së tij |
| Vlerësimi ose nxjerrja në pah e përmasës konjitive të atij që nxën | Vlerësimi i të gjitha përmasave të nxënësit, pra jo vetëm atë konjitive |
| Vlerësimi i njohurive të mëparshme, kompetencave formale dhe jo formale | Vlerësimi i njohurive të mëparshme, kompetencave, aftësive formale dhe jo formale |
| Aftësia e vetëdrejtimit për atë që nxën është dytësore | Vetëdrejtimi është një aftësi parësore |
| Mësuesi ka një rol kryesorë | Tutori ka një rol kryesorë |
Referuar treguesëve të dhëna nga Departamenti Amerikan i edukimit dhe përvoja e tyre praktike, Bray & Mc Claskey(2013) veçojnë tre modelet e mëposhtëm, duke nxjerrë në pah karakteristikat themelore dhe dalluese të personalizimit të nxënies, pra edhe vënies në qendër të nxënësit.
| Personalizimi | Diferencimi | Individualizimi |
|---|---|---|
| Personi që nxën | Mësuesi | Mësuesi |
| Drejton nxënien e tij | Jep instruksione një grupi | Jep instruksione vetëm një personi |
| Lidh nxënien me interesat, talentin, pasionet dhe frymëzimet që ka | Rregullon nevojat e nxënies së grupeve të ndryshme | Rregullon nevojat e nxënies për individin |
| Merr pjesë aktive në skemën e nxënies së vet | Projekton klasën mbi bazën e nevojave të nxënies së grupeve të ndryshme | Përshtat leksionet në bazë të nevojave të nxënies individuale |
| I vetëdijshëm dhe përgjegjës për nxënien e tij i cila përfshin mendimet e tij dhe zgjedhjen se si dhe çfarë të mësojë | Përgjegjës për një sërë udhëzimesh për grupe të ndryshme | Përgjegjës për ndryshimin e udhëzimeve bazuar në nevojat individuale |
| Identifikon qëllimet për planin e të nxënit dhe rregullon praktikat me ndihmën e mësuesit | Identifikon të njëjtat synime për grupe të ndryshme | Identifikon të njëjtat synime për të gjithë me qëllime specifike për individët që marrin një mbështetje individuale |
| Zhvillon aftësi për të zgjedhur dhe përdorur teknologjinë dhe burimet e duhura | Zgjedh teknologjitë dhe burimet për të mbështetur nevojat e të nxënit të grupeve të ndryshme | Zgjedh teknologjitë dhe burimet për të mbështetur nevojat e nxënies individuale |
| Ndërton një rrjet nxënësish, ekspertësh dhe mësuesish | Mbështet grupe të nxënies së varur | Kupton që individi është i varur dhe e mbështet atë |
| Tregon mjeshtëri të lëndës në një sistem të bazuar mbi një model kompetencash | Monitoron nxënien bazuar në leksione dhe nivele të ndryshme | Monitoron nxënien bazuar në leksione dhe nivele të ndryshme |
| Bëhët i vetëdrejtuar, monitoron përparimin e tij dhe reflekton në zotërimin e kompetencave dhe aftësive | Përdorë të dhëna dhe vlerësime për të modifikuar mësimin dhe jep feedback për grupet dhe individët | Përdon të dhëna dhe vlerësime për të raportuar progresin e të nxënit të individit |
Lekë Pepkolaj, matematikan me gradën PhD
© Portali Shkollor – Të gjitha të drejtat e rezervuara. Ndalohet kopjimi pa lejen tonë.
