Test i mbështetur mbi komentet e çelësit të Letërsisë dhe Gjuhës shqipe (Fausti-Kopshti)

Ky është një model testi në lëndën e letërsisë i cili u vjen në ndihmë maturantëve për provimin në këtë lëndë. Ai është hartuar sipas modelit të testeve të Çelësit të Letërsisë dhe Gjuhës shqipe për Maturën Shtetërore, Albas. Në test trajtohet “Kopshti” nga vepra Fausti e Gëtes.

Test për maturantët në lëndën e letërsisë.

Fausti  – Kopshti

MARGARITA 

Kuptoj, zotëria juaj druan mos më lëndojë,

Më bën të skuqem begenisja juaj;

Kush udhëton mësohet shpejt

Të sillet mirë e bukur me këdo.

E di biseda ime e varfër 

Nuk e kënaq një zotni kaq të ditur.

FAUSTI

Një sy, një zë prej teje më gëzon

Më fort se të gjitha dijet e kësaj bote.

(I puth dorën)

MARGARITA

Ç’po bëni zot!  Si mund ta puthni këtë dorë 

Kaq të rreshkët e të rrjepur? 

E ç’punëra kam bërë me këtë!

Se nëna pret më shumë nga unë 

MARTA 

Pra, jeni imzot, gjithmonë n’udhëtim?

MEFISTOFELI 

Ja që na shtyn detyra tregtare

Nga sa e sa vise shkoj i mallëngjyer

Se puna nuk më lë të rri

MARTA 

Kur je i ri bën mirë

T’harbosh andej këtej në botë i lirë

Po dalëngadalë na afron stinë e ftohtë

Të gjithëve sa vdiqën si beqarë

MEFISTOFELI

E shoh këtë tmerr që së largu

MARTA 

Prandaj imzot, mendojeni me kohë

(kalojnë matanë)

MARGARITA 

Oh po, larg syve dhe larg zemrës!

Mirësjelljen ju e keni gjak;

Dhe kush e di sa miq që keni

Dhe më të zgjuar nga ç’jam unë

FAUSTI

Besomë e dashur, ç’quajmë zgjuarsi  

shpesh është rrenë e kotësi.

MARGARITA

Si?

FAUSTI

Sa keq që thjeshtësia e mituria

Të shenjtën vlerë të tyre e veten nuk e njohin!

Që përulësia e përkoria, më të lartat 

Dhurata të natyrës zemërgjerë,

Nuk çmohen siç e meritojnë

MARAGARITA

Kujtomëni ju vetëm nganjëherë,

Se unë gjej mjaft kohë të mendoj për ju.

FAUSTI

Pse ti rri fillikat vetëm në shtëpi?

MARGARITA

Po, shpesh. Shtëpia jonë e vogël është,

Po prap duhet qeverisur.

Shërbyese s’kemi, duhet të gatuaj

Të fshij, të laj e të bëj çorape;

Unë shpërndris, qëndis, psonis;

Më bien këmbë e krahë gjersa ngryset;

Në gjithë punët e shtëpisë nënën

E kam fort të përpiktë,

Se shtyn ndonjë nevojë për kursim 

Ne mund të bëjmë rrojtje më të mirë,

Babai na ka lënë pasuri,

Shtëpizë e kopsht në rrethin e qytetit.

Po tash i kaloj ditët fillja vetëm;

Vëllanë e kam ushtar 

Dhe motërza më vdiq.

Kam hequr mund e zi me vogëlushen;

Me gaz pranoja ato mundime prapë;

E desha fort të gjorëzën.

FAUSTI

Në qe ajo si ti, qe engjëll.

MARGARITA

E rrita vetë dhe më desh me shpirt

Na lindi pasi na vdiq babai.

Nëna s’besuam të shpëtonte,

Aq keq lëngoi në shtrat lehonë,

Dhe e mori veten aq ngadalë, 

Sa s’kish fuqi as të mendonte

T’i jepte gji kërthinjës vetë

Prandaj me dorën time e rrita,

Me ujë e qumësht e mëkova;

U bë si të thuash, imja  

FAUSTI

Ke ndjerë lumturinë më të dëlirë!

MARGARITA 

Po dhe ca çaste të vështira

Ia mbajtja djepin afër shtratit

Një çikë të lëvizte zgjohesha

Kur gdhihej isha te kazani i finjës

E në Pazar, e shpejt në vatr’ e magje

Gjithnjë, si sot dhe nesër po njësoj 

Nuk është jeta e lehtë, zot, puna 

Na bën të na shijojë buka, çlodhja

(kalojnë matanë)

MARTA

Ne gratë e shkreta jemi në hall të madh

Vështirë t’i kthesh mendjen një beqari

MEFISTOFELI

Mund të ma kthesh mendjen mua

Sikur qenkësh një si ju.

MARTA

Më thoni, imzot, ende se keni gjetur,

S’ju është pleksur zemra me ndonjë?

MEFISTOFELI 

Një fjalë fluturake thotë;

Vatër e ngrohtë, grua e mirë

Janë ar e xhevahirë.

MARTA 

Po ju them s’ju zë malli për dikë?

MEFISTOFELI

Kush më kanë pritur miqësisht?

MARTA 

Desha te them: s’mendove për martesë?

MEFISTOFELI

Me femrat s’bën shaka ai që është burrë?

MARTA 

Oh, s’më kupton!

MEFISTOFELI 

Më vjen keq pa masë

Po ju kuptova, qënki zemërgjerë.

FAUSTI

A munde të më njohësh, moj ëngjëllushe,

Po s’më pe të hyj në kopsht?

MARGARITA

S’e vutë re? Pulita sytë.

FAUSTI

A do më falësh për guximin 

për lirinë që të fola mb’udhe,

dje kur dilje ti nga kisha?

MARGARITA

Më ngriu gjaku. S’më pat ngjarë kurrë.

Nuk ka njeri të flas keq për mua.

Mendova: “Oh, mos vu’ re gjë të keqe

Në sjelljen time, gjë të çndershme?”

M’u duk sikur më shkrepi trilli:

“Me këtë çupë mund të bësh ç’të duash!”

Megjithatë, nuk di sesi, po zemra

Filloi të rrihte në të mirën tuaj;

Por prapë m’erdhi inat me veten time,

Se nuk u zëmërova dot me ju më shumë.

FAUSTI

O vajzë e dashur!

MARGARITA

Falmëni! 

(këput një luleshqerrë dhe i shkul 

fletët njëra pas tjetrës)

FAUSTI

Ç’po bën? Një tubëzë?

MARGARITA

Jo, veç një lodërzë.

FAUSTI

Ç’lodërzë?

MARGARITA 

Do më përqeshnit po t’ua thosha?

(shkul fletët dhe murmurit)

FAUSTI

Ç’po çuçurit?

MARGARITA 

(me gjysmë zëri) Më do…s’më do

FAUSTI

Po vajzë e dashur! Fjala e kësaj luleje 

Të qoftë orakull perëndish! Të do!

Kupton se çdo të thotë? Po të do?

(e kap për dy duarsh)

MARGARITA

Më dridhet zemra.

FAUSTI

Oh, mos u dridh! Të thëntë

Ky syri im, kjo dora ime

ç’nuk mund ta them me gojë 

t’i jepemi për fare njeri-tjetrit

dhe tok të ndiejmë atë gëzim

që rroni për jetë. Po përjetë!

Se fundi i tij do të ishte dëshpërim:

O, jo! S’ka fund! S’ka fund!

(Ajo i shtrëngon duart, çlirohet e largohet 

me vrap. Ai qëndron një copë herë i menduar 

e pastaj e ndjek pas.)

MARTA 

(Duke ardhur) Po ngryset.

MEFISTOFELI 

Vërtet. Tash duhet edhe ne të shkojmë.

MARTA

Nuk do ju lija të iknit kaq shpejt,

Po njerëzit e mëhallës janë të ligj:

Sikur të mos kish bota tjetër punë a tjetër hall

Vështrojnë portat kush hyn e del

Si do që të bësh të marrin nëpër gojë. Po çifti?

MEFISTOFELI

Fluturonte drejt gallonjes si flutura krahëshkruar. 

MARTA

Ai e do.

MEFISTOFELI

Dhe ajo atë.

Kështu e ka kjo botë.

Rretho alternativën e saktë 

1. Tragjedia  Fausti i ka shërbyer si burim legjenda e: 

 a. një vajze të varfër,

 b. doktor Faustit,

 c. legjenda e mbretit të Danimarkës,

 ç. arti dhe kultura latine.

2. Cili element i veprës së Faustit e bën atë të jetë tragjedi?

a. fati i Margaritës,

b. rrugëtimi dhe fati i Faustit,

c. dështimi i Mefistofelit,

ç. dashuria për Helenën. 

3. Gëtja është përfaqësues i:

a. romantizmit francez,

b. sentimentalizmit anglez,

c. lëvizjes Stuhi dhe Vrull,

ç. Rilindjes Europiane.

4. Cila është tema e tragjedisë:

a. ambicia për pushtet,

b. zhgënjimet në dashuri,

c. kërkimi i kuptimit të jetës, njohja e vetvetes, raporti i njeriut me realitetin, 

ç. tema heroike.

5. Fausti është personazh që:

a. i kushtohet gjithë jetën shkencës dhe të menduarit për të depërtuar në fshehtësinë e saj;

b. ka inteligjencë mbi mesataren;

c. është simbol i njeriut krijues;

ç. është personifikim i shpirtit të ri e bashkëkohor;

d. të gjitha së bashku.

6. Vepra “Fausti” për nga lloji i përket:

a. tragjedisë antike,

b. poemës epike,

c. dramë romantike,

ç. poezi lirike, 

d. traktat filozofik,

dh. të gjitha së bashku.

7. Cili është roli i Mefistofelit në këtë fragment?

a. të joshë Martën;

b. të ndihmojë Faustin të shtjerë në dorë Margaritën;

c. të tundojë Faustin drejt instinktit të kënaqësisë;

ç. t’i kërkojë shtrigës t’i kthejë rininë Faustit.

8. Mefistofeli është:

a. shërbëtor i Zotit,

b. e kundërta e Faustit,

c. dyzimi i qenies njerëzore,

ç. zëri i pavetëdijes njerëzore, 

d. të gjitha bashkë.

9. Vendi dhe koha  ku zhvillohet ngjarja në fragment është:

a. natën, oda gotike e Faustit,

b. mëngjes, dhoma e Margaritës,

c. mbrëmje, kopshti i shtëpisë së Martës,

ç. asnjëra. 

10. Margarita është një vajzë naive, shpirt pastër me shumë përvojë jete (pa kulturë librash). Cili nga vargjet e mëposhtme e portretizon atë më së miri? 

a. E di biseda ime e varfër/Nuk e kënaq një zotni kaq të ditur.

b. Oh po, larg syve dhe larg zemrës!/ Mirësjelljen ju e keni gjak;

c. Më ngriu gjaku. S’më pat ngjarë kurrë./Nuk ka njeri të flas keq për mua.

11. Fausti është burrë i zgjuar me shije e kulturë, por i mungon përvoja e jetës. Cili nga vargjet e mëposhtme e portretizon atë më së miri?

a. Po vajzë e dashur! Fjala e kësaj luleje /Të qoftë orakull perëndish! Të do!

b. Një sy, një zë prej teje më gëzon/ Më fort se të gjithë dijet e kësaj bote.

c. Dhurata të natyrës zëmërgjerë,/Nuk çmohen siç e meritojnë. 

12. Fakti pse këto dy natyra të kundërta ushqejnë dashuri aq të madhe për njëra-tjetrën në këtë skenë, lë të kuptohet se ato:

a. e urrejnë njëra-tjetrën,

b. zëvendësojnë njëra-tjetrën,

c. plotësojnë njëra-tjetrën.

13. Përmes dashurisë për Margaritën, Fausti si personazh pëson:

a. dramën tragjike të jetës, 

b. katarsisin shpirtëror,  

c. dështimin e jetës së tij,

ç. fitoren e bastit me Mefistofelin.

14. Atmosfera e vargjeve në fund të fragmentit zotërohet nga:     

a. dhimbja,  

b. lumturia, 

c. pamundësia,  

ç. mahnitja.  

15. Në cilën prej alternativave të mëposhtme është përdorur gjuha e figurshme?

a. Më dridhet zemra!;

b. Ia mbajtja djepin afër shtratit;

c. Po, shpesh. Shtëpia jonë e vogël është.

16.   Tonet e komunikimit në këto vargje janë:

FAUSTI

Oh, mos u dridh! Të thëntë

Ky syri im, kjo dora ime

ç’nuk mund ta them me gojë 

t’i jepemi për fare njeri-tjetrit

dhe tok të ndiejmë atë gëzim

që rroni për jetë. Po përjetë!

Se fundi i tij do të ishte dëshpërim:

O, jo! S’ka fund! S’ka fund!

a. entuziaste,

b. patetike, 

c. lutjeje,

ç. urdhrit. 

17. Në këtë episod Gëtja na jep dy skena që zhvillohen në simetri të përmbysur ndaj njëra-tjetrës. Cilat janë këto dy skena simetrike? 

a. Fausti-Mefistofeli/Dhoma e shtrigave;

b. Fausti-Margarita/Mefistofeli-Marta;

c. Fausti Margarita/Dueli Faust-Vëllai i Margaritës.

18. Cili është qëllimi që autori i paraqet të dyja skenat njëherësh në fragment?

a. të krahasojë raportin mes dy çifteve;

b. të vërë në dukje cilësitë/ndjenjat e Margaritës dhe qëllimin e Faustit e ndryshimin e tij, kur njeh Margaritën;

c. të vërë në dukje cilësitë dhe qëllimet e Mefistofelit;

ç. të vërë në dukje ndryshimin mes Faustit dhe Mefistolfelit;

d. të gjitha së bashku.

19. Çfarë e dallon ligjërimin e Martës nga ai i Margaritës? 

a. sinqeriteti, shprehja e ndjenjave të Margaritës dhe qëllimi i Martës; 

b. fjalitë e gjata shprehëse emotive/fjalitë e shkurtra e të drejtpërdrejta;

c. përdorimi i vetës së parë njëjës/përdorimi i vetës së parë dhe i vetës së tretë shumës;

ç. të gjitha së bashku.

© Portali Shkollor – Të gjitha të drejtat e rezervuara. Ndalohet kopjimi pa lejen tonë.