Hiperaktiviteti është një çrregullim nervor i cili prek fëmijët e moshave nga 2 -11 vjeç dhe kulmin e shpërqendrimit e kanë nga mosha 7-8 vjeç. Ndryshe hiperaktiviteti njihet me termin ADHD (attention deficit hyperactivity disorder).
Nxënës hiperaktiv? Ja zgjidhja
Hiperaktiviteti është një çrregullim nervor i cili prek fëmijët e moshave nga 2 -11 vjeç dhe kulmin e shpërqendrimit e kanë nga mosha 7-8 vjeç. Ndryshe hiperaktiviteti njihet me termin ADHD (attention deficit hyperactivity disorder). Çrregullimi i vëmendjes së deficitit të hiperaktivitetit (ADHD) prek fëmijët dhe adoleshentët dhe mund të vazhdojë në moshën e rritur. ADHD është çrregullimi mendor më i zakonshëm i fëmijëve.
Fëmijët që janë të prekur nga hiperaktiviteti nuk mund t’i ndalosh gjatë aktivitetit të tyre të rrëmbyer, ata e kanë të pamundur të presin dhe bëjnë të pamundurën për të arritur qëllimin e tyre. Shpesh fëmijët hiperaktivë janë të rriskuar për të braktisur shkollën krahasuar me nxënësit e tjerë, pasi ata kanë arritje jo të mira në shkollë. Vështirësia në përqendrim dhe lëvizshmëria e shtuar, i pengon ata të lexojnë apo të dëgjojnë, dhe të japin rezultatin e duhur, edhe pse kanë nivel mesatar ose më të lartë inteligjence. ADHD është më e zakonshme te djemtë sesa te vajzat. Zakonisht zbulohet gjatë viteve të hershme të shkollës, kur një fëmijë fillon të ketë probleme duke i kushtuar vëmendje.
Simptomat te fëmijët
Hutimi
– Hutohet lehtë.
– Nuk ndjek udhëzimet ose nuk përfundon detyrat.
– Dallohet lehtë që nuk është duke të dëgjuar.
– Nuk i kushton vëmendje dhe bën gabime të pakujdesshme.
– Ka probleme në organizimin e detyrave të përditshme.
– Nuk i pëlqen të bëjë gjëra që kërkojnë të ulen akoma në bankën e tij.
– Shpesh humbet gjërat.
– Ka tendencë të ëndërrojë.
Hiperaktiviteti
– Shpesh skuqet pa patur arsye.
– Nuk qëndron ulur.
– Ha ushqim edhe pse nuk është orari i duhur.
– Rrotullon mjetet e tij si lapsa stilolapsa, etj.
– Nuk e ka problem nëse bën zhurmë apo tërheq vëmendjen e të tjerëve.
– Luan në heshtje.
– Është gjithmonë duke lëvizur, duke vrapuar ose ngjitur nëpër mure. (Në adoleshencë dhe të rritur, kjo zakonisht përshkruhet si shqetësim).
– Nuk shfaqin lodhje dhe duket sikur punojnë me “motorr”.
Impulsiviteti
– E ka të vështurë të presë radhën e tij për të folur.
– Jep përgjigje të panumërta edhe pse disa të gabuara.
– Ndërpret të tjerët pa e mbaruar fjalinë.
Si të punoni me nxënës me ADHD
– Kuptojeni luftën e brendshme që një nxënë me ADHD përjeton ,dhe krijojini një mjedis sa më të sigurtë e motivues për të.
– Krijoni një marrëdhënie të mirë e të fortë me prindërit, te të cilët mund të gjeni informacionin e nevojshëm për nxënësin tuaj (çfarë i pëlqen të bëjë e çfarë jo, dobësitë e interesat e tij).
– Gjeni gjithmonë kohën e duhur për t’u ulur e biseduar për arritjet e suksesin e tij, duke ia kujtur në mënyre jo indirekte rregullat e thyera.
– Vendosini një kod ose një shenjë në mënyre që t’ia tërhiqni vëmendjen pa e marrë vesh të tjerët. (p.sh. një prekje e veshit ose një mimikë e fytyrës të cilën ta dijë vetëm ai).
– Përdorni një sistem pikësh, yjet ose metoda të tjera për të përforcuar sjelljet e duhura dhe për t’i vendosur në tabelën e shpërblimit.(Nxënësit duhet gjithmonë të shpërblehen nga ana e mësuesit për arritjet e tyre).
– Mos e kritikoni asnjëherë në sy të të tjerëve.
– Ndani mësimet në segmente relativisht të shkurtra dhe përdorni një shumëllojshmëri të mjeteve mësimore si: filmat, kasetat, programet kompjuterike dhe punën e grupeve të vogla për të përforcuar të mësuarit e fëmijës.
– Ofroni kushtet e duhura që nxënësit me ADHD të shfaqin aftësitë, talentet dhe / ose aftësitë e tyre të drejtimit.
– Bëni që të gjithë nxënësit të qëndrojnë dhe të shtriqen, të vrapojnë në vend, ose të bëjnë një aktivitet ushtrimi ose lëvizje kur të jetë e nevojshme.
– Krijoni oraret, skicat, listat dhe / ose një libër për detyrat e shtëpisë për të ndihmuar nxënësin të organizohet si dhe për të rritur komunikimin në shtëpi / shkollë.
– Ecni nëpër klasë dhe prekni fëmijën me butësi në shpatull ose prekni vendin në librin e fëmijës që po lexon për ta ndihmuar atë të qëndrojë i fokusuar në detyrë.
– Vendoseni nxënësin me ADHD afër jush dhe në zonën që ka më pak distancë dhe stimulim dhe lejojeni të mprehë një laps sa herë që të ketë nevojë.
– Jepini mundësi për aktivitet fizik. Zgjidhni nxënësin hiperaktiv për të dorëzuar letrat, shpërndaje fletoret ose për të kryer punë të tjera në klasë që mund të ndihmojnë në çlirimin e energjisë dhe të kontribuojë në ndjenjën e vetëvlerësimit të tij.
– Nxiteni fëmijën të përdorë teknika të vetë-monitorimit për të ndihmuar në fokusimin (Kërkoni miratimin e çdo teknike të pazakontë nga drejtori dhe prindi para përdorimit.)
– Siguroni një hapësirë të fjetjes ose një zonë të qetë për studentin ADHD që të përdoret kur mbushet nga aktiviteti i klasës.
– Krijoni një marrëdhënie bashkëpunimi me mësuesin e edukimit special, psikologun e shkollës, këshilltarin e shkollës, administratorin dhe / ose specialistët e tjerë të shkollës për të konstatuar vendosjen më të mirë të fëmijës me ADHD.
Klodjana Gega, mësuese e ciklit të ulët
